Eugénie Grandet – Honoré de Balzac

Απ’ τους πρωτοπόρους του ρεαλισμού ο Μπαλζάκ γράφει το παραπάνω βιβλίο, το οποίο είναι ορόσημο για το κίνημα. Ανήκει στην συλλογή μυθιστορημάτων που ο ίδιος ονόμαζε <<Ανθρώπινη κωμωδία>> (the human comedy) και παρουσιάζει με κωμικό και ειρωνικό, θα έλεγα, τρόπο την ζωή των Γάλλων της εποχής του.

• Η ιστορία λαμβάνει μέρος στο Σωμύρ της Γαλλίας όπου ο Φέλιξ Γκραντέ ένας βαρελοποιός, χτίζει την περιουσία του και γίνεται κτηματίας μέχρι και δήμαρχος. Σιγά σιγά από κληρονομιές και τοκογλυφίες φτιάχνει μια αυτοκρατορία πλούτου και είναι περιβόητος στην πόλη του. Αποκτά μια μοναχοκόρη, την Ευγενία, η οποία διαφέρει κατά πολύ απ’τον τσιγκούνη πατέρα της. Όταν η Ευγενία φτάνει σε ηλικία γάμου, ο Φέλιξ προσπαθεί να καθυστερήσει την παντρειά της, γιατί φυσικά τσιγκουνεύεται την προίκα που πρέπει να δώσει. Ωστόσο η άφιξη του ξαδέρφου Κάρολου Γκραντέ θα αλλάξει την ζωή της ηρωίδας. Η Ευγενία, έχοντας περάσει όλη της την ζωή μέσα στις στερήσεις που επιβάλλει ο πατέρας της και η οικονόμος ψηλή Νανόν, βρίσκει νόημα στον έρωτα του Κάρολου. Μια τέτοια σχέση δεν είναι αποδεκτή απ’τον πατέρα, όχι λόγω φόβου της αιμομιξίας, αλλά επειδή ο Κάρολος είναι απένταρος και χρεωμένος. Η Ευγενία του δανείζει χρήματά και εκείνος φεύγει για τις Ινδίες. Ο πατέρας οργισμένος κλειδώνει την κόρη στο δωμάτιο για πολύ καιρό. Όταν η μητέρα της πεθαίνει, ο Φέλιξ μαλακώνει και αφήνει την Ευγενία ελεύθερη να κάνει ό,τι θέλει. Εκείνη περιμένει καρτερικά τον ξάδερφο να γυρίσει και έπειτα από οχτώ χρόνια, όταν πλέον έχει πεθάνει και ο πατέρας, ο Κάρολος επιστρέφει. Η άφιξη αυτή είναι πικρή για την ηρωίδα, αφού έχει έρθει για να της επιστρέψει τα χρήματα και να της ανακοινώσει τον γάμο του με μια άλλη κοπέλα. Η Ευγενία δεν χάνει την ψυχραιμία της και παντρεύεται τον γιο του δικηγόρου του πατέρα της. Δυστυχώς εκείνος πεθαίνει νωρίς και η Ευγενία απομένει στα τριάντα τρία της χρόνια μόνη και χήρα. Αφιερώνει τη ζωή της στις φιλανθρωπίες και συνεχίζει τον λιτό βίο που της έμαθε ο πατέρας της.

Η λεπτομερής αφήγηση και η επιμονή στις περιγραφές των προσώπων μαρτυρούν τον ρεαλισμό. Η υπόθεση είναι μια ατόφια πραγματική ιστορία που θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα. Τίποτα δεν εξιδανικεύεται στον ρεαλισμό, ο έρωτας είναι απλώς το μέσο για να φτάσει κάποιος στο σκοπό του. Οι χαρακτήρες στον ρεαλισμό δεν είναι άγιοι, είναι όμως ήρωες με τραγική κατάληξη. Η κοινωνία στον ρεαλισμό και περισσότερο στον νατουραλισμό, είναι άσχημη, είναι αυτή που βλέπω εγώ και εσύ καθημερινά χωρίς καμία εξιδανίκευση, μια σκληρή πραγματικότητα. Είναι ευκολοδιάβαστο βιβλίο, ο Μπαλζάκ κυλάει σαν νεράκι γιατί οι πολλές περιγραφές δεν κουράζουν τόσο, όσο στον Ζολά για παράδειγμα.

Είναι σε μετάφραση Διονυσίας Μπιτζιλέκη απ’τις εκδόσεις Θεμέλιο.