Κ.Χρηστομάνος-Η κερένια κούκλα

Μετά από περίπου δέκα χρόνια νοστάλγησα να ξαναδιαβάσω ένα απ’τα βιβλία που κατά τη γνώμη μου είναι απ’τα καλύτερα της ελληνικής πεζογραφίας, την «Κερένια κούκλα» του Χρηστομάνου.

• Η Βιργινία και ο Νίκος είναι ένα χαρούμενο ζευγάρι,  όμως εκείνη πάσχει από αναιμία η οποία πολύ γρήγορα την ρίχνει στο κρεβάτι.  Λόγω της ασθένειας λοιπόν έρχεται η μικρή σε ηλικία Λιόλια για να βοηθήσει το ζευγάρι. Καθώς ο Νίκος βλέπει την αντίθεση της άρρωστης με την γεμάτη από ζωή Λιόλια αναπτύσσει αισθήματα για εκείνη. Η Βιργινία το παρατηρεί και αργοπεθαίνει καθώς βλέπει πόσο χαρούμενος είναι. Σιγά σιγά η κατάστασή της επιδεινώνεται και τελικά πεθαίνει. Πολύ γρήγορα λοιπόν-πιο γρήγορα απ’ότι θα έπρεπε- ο Νίκος και η Λιόλια παντρεύονται παρά τις κακεντρέχειες της γειτονιάς. Εκείνη σύντομα γεννάει το μωρό του Νίκου όμως όλοι αντικρίζουν ένα πεθαμένο μωρό, σαν μια κερένια κούκλα, το οποίο μοιάζει στην Βιργινία.

 

Κεντρικός άξονας προβληματισμού του συγγραφέα είναι το θέμα της μοίρας. Το ριζικό, το κακό μάλλον ριζικό που δεν θα επιτρέψει κανένα ηθικό παράπτωμα. Στο βιβλίο υπάρχει λυρισμός και νατουραλισμός. Το λυρικό στοιχείο είναι έντονο ειδικά στο κομμάτι του καρναβαλιού και έχει χαρακτηριστεί ως ποιητικό πεζογράφημα. Ο νατουραλισμός είναι αισθητός λόγω των πολλών λεπτομεριών στις περιγραφές το οποίο κουράζει αρκετά. Ωστόσο σε νατουραλισμό παραπέμπει και το θέμα του μιας και έχουμε μια ακρότητα, μια ασχήμια της ζωής.

Θέλω να σταθώ περισσότερο στο καρναβάλι γιατί θυμάμαι έντονα πως σε αυτο το σημείο το βιβλίο κάνει κοιλιά. Είναι εκτενής η αναφορά στο καρναβάλι και ξαναδιαβάζοντάς το ξέρω πως είναι βασικό κομμάτι της πλοκής, γιατί εδώ ξεκινάει το ερωτικό ειδύλλιο ανάμεσα σε Νίκο και Λιόλια. Όμως συνέχισα να αναρωτιέμαι γιατί να επιλέξει το καρναβάλι. Και έπειτα θυμήθηκα τον Bahtin: 《Ως τρόπος ζωής το καρναβάλι είναι μια έκφραση καθολικής ελευθερίας.Το καρναβάλι δεν είναι ένα θέαμα που το παρακολουθούν οι άνθρωποι, το ζουν και ο καθένας συμμετέχει γιατί όλοι οι άνθρωποι το αποδέχονται. Την εποχή του καρναβαλιού η ζωή υπόκειται στους νόμους του, δηλαδή στους νόμους της δικής του ελευθερίας.》(Rabelais and his world)

Είναι απ’ τα βιβλία που θεωρώ πως είναι κάπως στην αφάνεια, για εμένα όμως είναι εξαιρετικό και αξίζει να διαβαστεί.

Εκδόσεις Νεφέλη